ریسک تولید موتورسیکلت غیربنزینی

به گزارش موتورسيكلت نيوز به نقل از روزنامه شهروند، بهمن ضیا مقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت به «شهروند» می‌گوید که در خیابان‌های ایران بیشتر از ‏‏يازده میلیون و پانصد هزار دستگاه موتورسیکلت تردد می‌کنند که حدود ٨٠درصدشان به‌عنوان وسیله کسب‌وکار و درآمد مورد ‏استفاده است. ‏در این میان حدود ٧٥‌درصد موتورسیکلت‌هایی که در خیابان‌های ایران تردد می‌کنند، فرسوده هستند و ‏وزارت نفت به آنها هیچ سهمیه بنزینی اختصاص نداده است. معدود موتورسیکلت‌هایی هم که سهمیه بنزین ‏گرفته‌اند، تنها ٢٥ لیتر سهمیه دارند. این درحالی است که پیک‌های بازار تهران می‌گویند گاهی روزانه تا ‏‏٢٠٠کیلومتر پیمایش دارند و باید سه‌بار در روز باک خود را پر کنند و این سهمیه جوابگوی نیاز آنها نیست. ‏این مسائل درحالی رخ می‌دهد که موتورهای برقی از ‌سال ٩٧ تا به الان جهش‌های قیمت دو تا سه‌برابری ‏را تجربه می‌کنند و درعین‌حال هیچ خبری از اقدام جدی نهادهای رسمی برای پرداخت تسهیلات در این ‏بخش نیست و وضع گازسوزکردن موتورسیکلت‌ها هم به‌مراتب بدتر است، ضمن اینکه راکبان پیک‌های ‏موتوری هم نه از این تسهیلات و اخبار خبر زیادی دارند و نه اعتقاد دارند که این موتورها به کارشان می‌آید.‏

سهمیه بنزین به خیلی از موتورسوارها نرسید ‏
وقتی که نرخ سوخت اصلاح شد، همه از مشکلاتی که ممکن بود برای راننده‌های تاکسی و آژانس‌ها و تاکسی‌‏های آنلاین پیش بیاید، می‌گفتند اما در این میان کسی به فکر پیک موتوری‌ها و افرادی که زندگی خود را از ‏طریق کارکردن با موتور سپری می‌کردند، نبود. اوضاع برای موتورسواران وقتی بغرنج‌تر می‌شد که به ‏موتورسیکلت‌های بالای ١٠‌سال به دلیل فرسودگی کارت سوخت داده نمی‌شود. کسانی که با موتورسیکلت ‏کار حمل‌ونقل بسته و کالا را انجام می‌دهند، می‌گویند هزینه بنزین آنها سه‌برابر شده اما دستمزدشان ‏تغییری نکرده است. ‏
کارگروه صنایع اسقاط به تازگی اعلام کرده از بین ۱۱‌میلیون و ۶۵۰‌هزار دستگاه موتورسیکلت در ایران ٧ تا ‏‏٨‌میلیون موتورسیکلت فرسوده درکشور تردد می‌کنند که هیچ‌کدام از آنها موفق به دریافت کارت سوخت و ‏استفاده از بنزین سهمیه‌بندی نشده‌اند. دولت گفته بود به موتورسیکلت‌هایی که بیشتر از ١٠‌سال سن ‏دارند، سهمیه بنزین نداده است و حالا با این حساب تقریبا بین دو ميليون و پانصد تا ٣‌میلیون موتورسیکلت سهمیه بنزین ‏گرفته‌اند که در واقع فقط چیزی حدود یک‌چهارم موتورسیکلت‌های ایران سهمیه بنزین دارند. ‏

وام موتورهای برقی روی هوا
در این میان شهرداری که تا پیش از این برای خرید موتور برقی دو ‌میلیون و پانصد هزار تومان وام خرید کم‌بهره می‌داد، ‏در آبان ٩٨ اعلام کرده است که با توجه به جهش قیمت موتور برقی این وام را به ١٣‌میلیون تومان با سود ٤ درصد رسانده است اما وقتی به سامانه ثبت‌نام موتورهای برقی شهرداری مراجعه می‌کنید، هیچ ‏خبری از پرداخت وام نیست. بانک شهر هم که قبلا فروش لیزینگی موتور برقی داشت، این طرح را جمع ‏کرده و فقط به سه مدل دوچرخه برقی محدود کرده است. از آن سمت وزارت نیرو اعلام کرده است که طرح ‏جایگزینی موتورهای برقی را شروع کرده، اما این موتورها قرار است به دست دستگاه‌های دولتی برسد و ‏فعلا برای مردم عادی و پیک‌های موتوری برنامه‌ای ندارند. ‏
وضعیت گازسوزکردن موتورسیکلت‌ها به‌مراتب بدتر است و وزارت نفت گرچه گازسوزکردن رایگان ‏خودروهای بنزینی را آغاز کرده، اما هیچ گزینه ثبت‌نامی برای موتورسوارها قرار نداده است. ‏

موتورهای گازسوز خطرناک هستند ‏
به جز این، تولیدکنندگان موتور هم که نان را در موتورهای کاربراتوری و بنزینی می‌بینند، کمتر زیرِبار تغییر ‏پلتفرم موتورها به برقی و گازسوز می‌روند. آنها می‌گویند که موتورهای گازسوز در دنیا متداول نیست و ‏موتور برقی هم به دلیل قیمت گزاف در ایران طرفداری ندارد.‏بهمن ضیا‌مقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت درباره اینکه طرح گازسوز کردن موتورسیکلت‌ها تا چه ‏اندازه امکان‌پذیر است، به «شهروند» می‌گوید: «با توجه به نوع کاربری و مصرف موتورسیکلت‌ها در ایران که ‏‏٨٠‌درصد افراد برای کسب درآمد از آن استفاده می‌کنند، اجرای طرح گازسوز کردن ‏موتورسیکلت‌ها مشکلات بزرگی را برای صاحبان آنها ایجاد می‌کند.»‏ او می‌گوید: «متأسفانه برخی مسئولان در رسانه‌ها ادعاهایی مطرح می‌کنند که چندان درست نیست و ‏قابلیت اجرایی شدن ندارد. در کشور ما هم با توجه به نوع استفاده از موتورسیکلت، نمی‌توانیم به راحتی از ‏گازسوز یا برقی کردن این موتورها حرفی بزنیم. چنین طرح‌هایی در برخی از کشورها اجرا شده ولی ‏موفق نبودند. به عنوان مثال یکی از مشکلات گازسوز کردن خودروها این است که یک موتور با سوخت گاز ‏نمی‌تواند بیشتر از ٧٠ کیلومتر راه برود.»‏

کسی موتور برقی نمی‌خرد
موضوع موتورهای برقی نیز مسأله دیگری است، به دلیل اینکه موتورسیکلت‌ها در ایران بسیار گران‌‏قیمت هستند و بیشتر آنها بالاتر از ٣٠‌میلیون تومان قیمت خورده‌اند. ‏ضیا مقدم درباره اینکه آیا بازار آمادگی ورود موتورهای برقی را دارد و این موتورها مشتری دارند یا نه، ‏می‌گوید: «بازاری برای موتور برقی در ایران وجود ندارد. همان‌طور که گفتم عمده افرادی که در ایران از ‏موتورسیکلت استفاده می‌کنند برای کسب درآمد است، بنابراین استفاده از موتور برقی برای این افراد به صرفه ‏نیست و موتورهای برقی و گازی که حداکثر بین ٨٠ تا ١٠٠ کیلومتر پیمایش دارند، برای آنها به صرفه نیست. با توجه به اینکه اغلب خیابان‌های تهران شیب زیادی دارد، موتورهای برقی در این شهر ‏کارایی زیادی ندارد.»‏او همچنین می‌افزاید: «در حال حاضر در تهران ما هیچ ایستگاهی برای شارژ باتری موتورهای برقی نداریم. از ‏سوی دیگر قیمت باتری این موتور‌ها هم بسیار گران است و ٥٠‌درصد قیمت محصول را تشکیل می‌دهد. ‏یعنی اگر قیمت یک موتوربرقی ٣٠‌میلیون تومان باشد، باتری آن ١٥‌میلیون تومان است و بعد از دوسال هم ‏باید عوض شود. به همین دلایل افراد زیادی که در ایران از موتورسیکلت استفاده می‌کنند توانایی خرید ‏این موتورها را ندارند.»‏

دولت باید از تولید موتورهای برقی حمایت کند
با تمام این اوصاف سازمان حفاظت محیط‌زیست ادعاهای تولیدکنندگان موتورسیکلت را قبول ندارد. مسعود ‏تجریشی،‌ معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره تغییر موتورسیکلت‌های بنزینی به ‏گازی و برقی به «شهروند» می‌گوید: «بخش عمده‌ای از آلودگی کلانشهرها به موتورسیکلت‌ها برمی‌گردد و ‏نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت و فقط به یک طرف قضیه که مشکلات مصرف کننده‌های موتورسیکلت ‏را شامل می‌شود نگاه کرد. ما نمی‌خواهیم به کسانی که با موتورسیکلت امرار معاش می‌کنند و درآمدشان از ‏کار با این وسیله به دست می‌آید هزینه‌های گزاف برای تغییر سوخت موتورشان تحمیل شود یا اینکه ‏وادارشان کنیم با توجه به گرانی موتورهای برقی، از این موتورها استفاده کنند بلکه به دنبال راه‌حل‌هایی ‏هستیم که هم کمکی به کاهش آلودگی هوا شود هم اینکه این افراد متضرر نشوند.»‏
تجریشی با اشاره به اینکه کارخانه‌های سازنده موتورسیکلت طبق قانون باید ١٠‌درصد از تولیدات خود را به ‏موتور برقی اختصاص دهند، ادامه می‌دهد:   «باتوجه به اینکه موتورهای برقی مشتریان زیادی ندارند، وقتی ‏کارخانه‌های تولید‌کننده می‌خواهند این موتورها را بسازند باید تدبیری هم برای فروش آنها ‏بیندیشند. موتورسازان باید تحقیق کنند که چطور می‌توان با کمک‌ دولت وام‌های کم بهره برای ‏خریداران موتورهای برقی درنظر بگیرند تا افراد برای تغییر موتورهای بنزینی خود به موتورهای برقی انگیزه ‏پیدا کنند و متحمل هزینه‌های سنگین هم نشوند. ضمن اینکه درحال حاضر شهرداری و سازمان برنامه و ‏بودجه طرحی را در نظر دارند که ٥٠‌هزار موتورسیکلت کاربراتوری را به موتورهای برقی تبدیل کنند.»‏
او ادامه می‌دهد:  «در این زمینه صنف اسقاط هم اعلام کرده منابع مالی این اقدام را تأمین می‌کند. درواقع ‏تغییر موتورهای کاربراتوری به برقی مسأله لاینحلی نیست اما باید مثل زمانی که خودروها به صورت لیزینگی ‏فروخته می‌شد الان هم تمهیداتی درنظر گرفته شود تا مردم برای تغییر موتورسیکلت‌های خود با مشکل ‏مالی مواجه نشوند. لازم است جایگاه‌هایی برای شارژ باتری‌های موتورهای برقی درنظر گرفته ‏شود.» تجریشی با اشاره به پیشنهادی که به دولت داده شده می‌گوید: «ما به وزارت کشور پیشنهاد دادیم که ‏خود موتورهای برقی فروخته شوند و مردم باتری‌های این موتورها را اجاره کنند که قیمت آن کمتر شود. یک ‏طرح دیگر هم این است که وزارت نیرو با استفاده از ماده ١٠ قانون صرفه‌جویی سوخت که به شورای‌عالی ‏اقتصاد هم ارایه شده از محل درآمد صرفه جویی سوخت   ٣٠٠‌هزار موتور سیکلت‌برقی با کیفیت بالا تولید ‏کند. این عدد شاید عدد کوچکی باشد اما باید از یک جایی شروع کنیم تا هم موتورهای اسقاطی جمع شوند ‏و هم آلودگی هوای ناشی از موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت کاهش پیدا کند.»‏

حدود ٧٥‌درصد موتورسیکلت‌هایی که در خیابان‌های ایران تردد می‌کنند، فرسوده هستند و ‏وزارت نفت به آنها هیچ سهمیه بنزینی اختصاص نداده است. معدود موتورسیکلت‌هایی هم که سهمیه بنزین ‏گرفته‌اند، تنها ٢٥ لیتر سهمیه دارند. این درحالی است که پیک‌های بازار تهران می‌گویند گاهی روزانه تا ‏‏٢٠٠کیلومتر پیمایش دارند و باید سه‌بار در روز باک خود را پر کنند. ضمن اینکه موتورهای برقی از ‌سال ٩٧ تا به الان جهش‌های قیمت دو تا سه‌برابری ‏را تجربه می‌کنند و وضع گازسوزکردن موتورسیکلت‌ها هم به‌مراتب بدتر است