بررسى وضعیت عرضه و تقاضا در صنعت موتورسیکلت ايران
به گزارش موتورسيكلت نيوز، صنایع موتورسیکلت‌سازی ایران در دهه‌های 70و 80پیشرفت بسیار خوبی داشت تا آنجا که توان داخلی‌سازی این صنعت تا 65درصد رشد کرد. کارشناسان معتقدند ظرفیت تولید داخلی موتورسیکلت و قطعات آن در کشور درحدی است که اگر حمایت از تولیدکنندگان داخلی ادامه می‌یافت، ایران می‌توانست به صادرکننده این محصول تبدیل شود. با این حال این اتفاق نیفتاد و علی‌رغم همه ظرفیت‌ها، تولید موتورسیکلت در کشور از سال 95تا 98به کمتر از یک‌هشتم کاهش یافت. اعضای هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت هفته گذشته برای طرح و پیگیری مشکلات این صنعت با سرپرست وزارت صنایع، معادن و تجارت دیدار کردند. در این رابطه با بهمن ضیاء‌مقدم، دبیر این انجمن گفت‌وگو کرده‌ایم.
مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در دیدار با سرپرست وزارت صمت چه بود؟
دلیل این دیدار به‌طور خلاصه پیگیری وضعیت وخیم کنونی صنعت موتورسیکلت کشور بود. در این جلسه، 4 موضوع مطرح شد که نخستین مورد مشکلات تولید موتورسیکلت برقی و دلایل ناموفق بودن تولید این محصول بود. درهمین رابطه موضوع اجرای ماده 12مصوبه قانون هوای پاک نیز که قرار است از ابتدای‌ماه آینده اجرایی شود، مطرح و محدودیت‌های تولید موتورسیکلت‌های برقی که از الزامات اجرای این مصوبه بود، مورد بحث قرار گرفت. موضوع دیگری که در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت مشکلات اجرای استاندارد یورو 5بود.در این زمینه دلایلی از سوی تولیدکنندگان عنوان شد که مهم‌ترین آنها مشکلات ناشی از تحریم و قطع ارتباط با منابع تامین و ناتوانی تولیدکنندگان داخلی در تامین انجین‌های مورد نیاز برای موتورسیکلت از کشورهای اروپایی و آسیایی بود؛ شرایطی که غیراز افزایش بی‌مورد قیمت تمام‌شده محصول و فشار به مصرف‌کننده نتیجه‌ای نداشته و در نهایت منجر به کاهش تولید می‌شود. درخواست شد که اجرای استاندارد یورو5تا زمانی که تولیدکنندگان و منابع خارجی ما بتوانند به امکانات اجرای آن دست یابند به تعویق بیفتد. در این جلسه در زمینه تامین ارز برای واردات قطعات نیز روش‌ها و پیشنهادهایی از سوی دوطرف مطرح و قرار شد از آنجا که از ابتدای امسال ارزی برای واردات قطعات موتورسیکلت تخصیص نیافته، این روش‌ها مورد بررسی قرار گیرد و مشکلات تامین ارز رفع شود.
شرایط دسترسی به ارز مورد نیاز برای واردات به چه صورت است؟
قبلا ارز نیمایی به واردات قطعات تخصیص می‌یافت ولی به‌صورت خیلی محدود و نه در حد صنایع حیاتی یا صنایع خودرو و دیگر صنایع تأثیرگذار و دارای اولویت اما درحال حاضر واردات باید با ارز حاصل از صادرات انجام شود. بااین حال از ابتدای امسال هیچ نوع ارزی به صنایع موتورسیکلت تخصیص نیافته؛ چه ارز نیمایی و چه حاصل از صادرات. البته واردات در صنعت موتورسیکلت منحصر به قطعات است و در زمینه محصول کامل یعنی خود موتورسیکلت، واردات انبوه ممنوع است. تنها یک یا دو دستگاه برای تأیید نوع و صدور مجوز شماره‌گذاری وارد کشور می‌شود تا آزمون‌های لازم روی آنها انجام شود. در زمینه تامین قطعه نیز، بیشتر قطعات موتورسیکلت‌های استریت و گازی غیر از انجین در داخل کشور تامین می‌شود و قطعات بعضی از مدل‌ها که تیراژ تولید پایینی دارند و سرمایه‌گذاری روی تولید قالب و ساخت قطعات آنها در داخل توجیه اقتصادی ندارد، با واردات تامین می‌شوند. البته این قطعات نیز نسبت به صنایع خودرو و صنایع مشابه ارزبری بالایی ندارند.
وضعیت عرضه و تقاضا در صنعت موتورسیکلت به چه صورت است؟
تولیدکننندگان داخلی ظرفیت تولید بیش از 500هزار دستگاه موتورسیکلت در سال را دارند و در این زمینه هیچ مشکلی وجود ندارد اما آنچه مانع از رسیدن تولید به این میزان می‌شود، نبود تقاضاست. مصرف‌کنندگان موتورسیکلت، بیشتر از قشر ضعیف جامعه هستند و توان پرداخت هزینه بالا را ندارند. در سال‌های اخیر دو عامل روی کاهش تیراژ تولید تأثیر گذاشته است؛ افزایش نرخ ارز و دیگر هزینه‌های تولید، قیمت این محصول را بالا برده و از سوی دیگر رشد تورم و افت قدرت خرید مصرف‌کنندگان، تقاضا را بسیار پایین آورده که در مجموع کاهش تولید موتورسیکلت در کشور را باعث شده است. قبل از سال95 متوسط تولید داخلی بین 500تا 600 هزار دستگاه موتورسیکلت در سال بود و به همین میزان نیز تقاضا در بازار وجود داشت، اما از آن زمان تاکنون، تولید موتورسیکلت افتی 70تا 80درصدی را تجربه کرد و در سال98 به 116هزار دستگاه رسید. از آنجا که امروز هم چشم‌انداز روشنی در این صنعت قابل پیش‌بینی نیست، به‌نظر می‌رسد میزان تولید بیش از این کاهش خواهد یافت.
میانگین قیمت موتورسیکلت در بازار و درصد افزایش نرخ آن چقدر است؟
از آنجا که تنوع تولید و اختلاف بین مدل‌ها زیاد و نوع و کیفیت قطعاتی که روی انواع مختلف موتور نصب می‌شود نیز متفاوت است، نمی‌توان رقم دقیقی برای آن عنوان کرد. شرایط فروش موتورسیکلت با اتومبیل متفاوت است و بیشتر به‌صورت اقساطی فروخته می‌شود؛ چه از طرف شرکت‌ها و چه نمایندگی‌ها. قیمت‌گذاری نیز توسط خود شرکت‌های تولیدکننده انجام می‌شود و انجمن در زمینه تعیین قیمت، دخالتی ندارد و تنها در بحث‌های مربوط به مشکلات تولید وارد می‌شود، به همین دلیل اطلاع دقیقی از قیمت کنونی برندهای مختلف ندارم ولی تا جایی که اطلاع دارم کف قیمت‌ها در بازار موتورسیکلت 12تا 13میلیون تومان است. تا سال گذشته قیمت انواع موتورسیکلت‌های خیابانی زیر 10میلیون تومان بود. با این حال از آنجا که استفاده‌کنندگان از موتور توان مالی بالایی ندارند و بازار کشش افزایش زیاد قیمت‌ها را ندارد، درصد افزایش قیمت این محصول به اندازه محصولات سایر صنایع نبوده است.
